Kinderen rouwen op hun eigen manier. Tussen de soms hevige momenten van verdriet en andere emoties pakken ze het normale leven vaak snel weer op. Naar school gaan, spelen, hobbyen, logeren: het gewone leven biedt afleiding en houvast aan kinderen. Het is dat stukje leven dat niet is veranderd en waarop ze graag zo snel mogelijk weer willen terugvallen. Vandaar dat het belangrijk is om kinderen de ruimte te geven om dat dagelijkse leven op hun manier op te pakken. Hoe kunnen volwassenen hen het beste bijstaan in hun rouwproces?

Mijn zoon was vier en verloor binnen vier weken zijn oma. Oma was meerdere keren per week bij ons thuis en had een vaste plaats in ons gezin: een bord aan tafel en een plaatsje op de bank. En toen ineens, was ze er niet meer. In vier weken tijd hebben wij haar begeleid van ziek zijn naar haar laatste stap. Voor een kind van vier – en voor wie niet? – is dat heftig en niet te bevatten.

In de maanden erna ging het niet goed met hem. Hij was boos en op school kroop hij onder tafel; hij wilde het liefst met rust gelaten worden. Ik probeerde met hem te praten om te achterhalen wat er was. Maar ik kon gewoon geen contact krijgen en hij wist zelf ook niet waarom hij zo deed en zo was. Wel ging het in onze gesprekjes geregeld over oma en dat hij nog veel aan haar dacht en haar niet wilde vergeten.

Toen bedacht ik het volgende: als hij me niet kan vertellen wat er is, misschien kan hij het dan tekenen. Hij was vier, dus schrijven ging nog niet. En ik kocht een leuk schriftje met blanco bladzijden en noemde dat het “Omaboekje”.

Het Omaboekje

Het Omaboekje was er om alle gedachten aan oma te bewaren. Om alle herinneringen een plaatsje te geven, zodat hij ze altijd zou kunnen opzoeken en bekijken. Ik heb nog nooit iemand zo opgelucht zien kijken, als toen ik hem dat boekje gaf.

“Oooooh, nou hoef ik niet meer bang te zijn dat ik oma vergeet!”, was zijn spontane reactie.

Het bleek dat mijn zoon al die maanden verwoed had geprobeerd alle herinneringen aan oma in zijn hoofd te bewaren, Want stel je voor, dat hij haar zou vergeten! Dit boekje gaf hem de mogelijkheid om alles op te tekenen. Zodat zijn hoofd leger zou worden en hij zich oma toch altijd kon blijven herinneren.

Iedere dag ging hij in het boekje aan de slag. De eerste tekeningen waren met een dik zwart potlood en krachtige lijnen. Over haar ziek zijn, oma in de kist, de crematie, de knuffel die hij had gekregen, oma’s kast met koekjes en zo een hele reeks ander gebeurtenissen en herinneringen die indruk hadden gemaakt. Kernachtige, bijna iconografische verbeeldingen van wat er zich afspeelde in het hoofd van een vierjarige. En gaandeweg werden er steeds meer kleurpotloden gebruikt. Tot de laatste tekening: het was Kerst was en hij at een ijsje met zijn zusje. Toen was hij zijn ballast kwijt. Konden er weer nieuwe herinneringen in zijn hoofd worden opgeslagen. Het Omaboekje had zijn werk gedaan.

Hij heeft het boekje laten zien aan ons en verteld over alle tekeningen. En ook ging het mee naar school, zodat hij erover kon praten in de klas. Daarna verdween het boekje in een la en het ligt er tot op de dag van vandaag, bedolven onder een berg van rommeltjes.

Mijn zoon is nu 12 en is zijn oma nog altijd niet vergeten. Wat er is gebeurd, heeft bij hem een plek gekregen. Het Omaboekje heeft hem op weg geholpen in zijn rouwproces. De tekeningen hebben hem gelopen haar los te laten en haar een nieuwe plaats te geven in zijn leven. Namelijk, de oma die lijfelijk niet meer aanwezig is, maar nog wel in zijn herinneringen en zijn hart. Rouwen is werken, hard werken en groeien.

Kijk hier voor meer informatie over afscheid en kinderen.

© 12 januari 2017 | Simone Snakenborg Ritueelbegeleiding | 06-11.16.16.31

Written by 

2 thoughts on “Hoe rouwen kinderen?”

  1. Dank voor je verhaal Simone. Tekenen kan heel goed werken. Ik moet aan het volgende denken. Toen mijn dochter van 7 almaar buikpijn had na een verlies, vroeg ik haar om te laten zien op papier hoe haar buik er uit zag. Ze bracht me een krastekening. Oeh, dat ziet er naar uit, zei ik.
    -Alles is uit mijn buik op het papier, zei mijn dochter. Ik vroeg haar of ze zich al beter voelde.Nog één tekening is nodig, zei ze. Deze zag er minder heftig uit.
    Ze wilde nu wel naar school en de juf de tekeningen laten zien. Dat verraste me, maar liet haar gaan. Puur het feit dat ik op een andere manier aandacht had voor haar pijn en verdriet deed haar goed. Het mocht er zijn. Dat ze zo ook een manier had gevonden om de juf te laten zien dat haar iets dwars zat, was blijkbaar voldoende.
    Een totaal ander verhaal, maar graag geef ik aan dat tekenen of creatief bezig zijn voor kinderen een prettige manier kan zijn.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.