Gisterochtend aan het einde van een afscheidsdienst kwam een mevrouw naar me toe. Ze had een duidelijk hoorbaar buitenlandse accent en zei met een stralende lach: ‘Het was zo mooi! Hoewel ik vanwege de taal lang niet alles heb verstaan.’ In die twee zinnen gaf zij voor mij het onomstotelijke bewijs dat in het hele werkveld van ritueelbegeleiden de intuïtie een onmisbare basis is. Voor mijzelf als ritueelbegeleider, maar ook, vooral ook voor de mensen die afscheid nemen. Iedere keer gebeurt er iets ‘onder de radar’ dat wij niet kunnen benoemen. Maar toch gebeurt het.

Afscheid nemen doe je met je hoofd en met je hart. Je verstand produceert herinneringen aan gebeurtenissen, voorwerpen, dingen gezegd. De herinneringen kunnen de vorm hebben van woorden, beelden of klanken. Ze kunnen zo levensecht zijn, als een 3d-film, dat het soms lijkt alsof het allemaal echt is, nog hier en nu. Je verstand laat je nadenken over hoe de persoon was. Welke relatie je had met hem of haar? Wat speelde er tussen jullie beide: liefde, irritatie, humor, wrok, vriendschap? Je verstand houdt je bezig hierover. Je denkt na, je vormt een mening. En soms weet je je geen raad.

Herinneringen van het hart

Maar ook je hart heeft herinneringen. En daarover spreken wij niet vaak. Juist, omdat wat in het hart leeft niet zo goed onder woorden is te brengen. Je hart spreekt een andere taal: die van de intuïtie. Intuïtie is … en ook nu stoppen de woorden, omdat deze te kort schieten.

De taal van energie

Intuïtie is misschien wel het beste te omschrijven als de taal van energie. De taal die een stemming creëert, die mensen aanraakt. Die mensen aanspreekt zonder dat ze kunnen navertellen wat ze dan precies hebben verstaan. Die mevrouw die weinig heeft begrepen van wat de familie en ik zeiden tijdens de afscheidsdienst heeft met haar intuïtie opgepakt wat er werd gezegd. En het heeft haar geraakt.

Luisteren

Deze energie stroomt ook door mij als ik bezig ben met het voorbereiden van een dienst: met overleggen, regelen en schrijven. Ik voel haar soms van minuut tot minuut veranderen, meebewegen met wat er gebeurt bij de mensen die ik begeleid. In het voorbereidende gesprek gebruik ik natuurlijk mijn vakmanschap van vragen en doorvragen. Ik moedig mensen aan zich uit te spreken en met elkaar in gesprek te komen. Ik stimuleer, kader in, bied ruimte en regisseer.  Maar daaronder zit die stroom van energie. Die mij de dingen laat zeggen die mensen herkennen en raken. Die stroom van energie die mij vooral doet … luisteren en oppakken. Want wat niet in woorden gezegd is, wordt langs die onderstroom uitgezonden en door mijn ‘radar’ vastgelegd.

Die onderstroom die mij extra informatie geeft over wie de overledene is: door een blik op een foto, een persoonlijke uitspraak, een levenslied. Die stroom die doorgaat als ik op mijn werkkamer ga regelen wat de mensen hebben gevraagd, ga vormgeven en ga schrijven.

Zonder mijn intuïtie zou ik mijn werk half zo goed niet kunnen doen. Die basisstroom heb ik nodig om in de dienst zelf te kunnen zeggen en te doen wat de nabestaanden nodig hebben om afscheid te nemen. Natuurlijk zou ik het ook niet kunnen zonder mijn gezonde verstand en mijn vaardigheden. Maar een dienst die niet is aangehaakt op de ‘onderstroom’ is een kale, lege dienst. Daar gebeurt van alles. Maar het raakt niet aan wat mensen nodig hebben.

Ik bedank de buitenlandse mevrouw voor haar spontane reactie. De manier waarop ze het zei en mij aankeek, maakte voor mij duidelijk dat ze had helemaal aangevoeld wat er gebeurde.

© 1 februari 2020 | Simone Snakenborg Ritueelbegeleiding | +31 6 11 16 16 31