Ieder jaar vraag ik me af: wie of wat herdenken wij op 4 mei? Officieel zijn dat sinds 1961 de Nederlandse slachtoffers die tijdens of na de Tweede Wereldoorlog stierven in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Om acht uur ‘s avonds het bekende tafereel op tv, de bijeenkomsten in het land. Zeker waardevol. Maar kunnen we niet meer halen uit dit ritueel?

Waarom kunnen we onze Nationale Dodenherdenking niet richten op slachtoffers van oorlog in de wereld van nu? Ook dus de niet-Nederlandse slachtoffers en dan met name diegenen die de afgelopen twaalf maanden zijn gevallen. Van fanatieke soldaten tot onschuldige kinderen, van gevallenen in IS, Syrië, Palestina, de Oekraïne of waar ter wereld ook. Met daarbij de vele Nederlandse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog als ‘basis’, als een herinnering die wij levend willen houden, maar waarnaar wij nooit meer willen terugkeren.

Een herdenking voor, zoals Huub Oosterhuis dichtte:

De doden vergaan in de aarde,
verschroeid op de wind, voorgoed onvindbaar.
En allen die weg zijn gegaan zonder groet.

Wat heeft met hen gedaan,
Hij die nooit varen laat het werk van Zijn handen?

Geef vrijheid door

Dit jaar heeft het Nationaal Comité Vier en vijf Mei het thema ‘Geef vrijheid door’ geformuleerd. We worden opgeroepen ons in te zetten voor de waarde van vrijheid. Een prachtig thema uiteraard.

Het zou een verrijking en verdieping aan het thema geven als in het ritueel van de Nationale Dodenherdenking ruimte wordt geboden aan de oorlogsslachtoffers in de wereld van nu. Hen herdenken houdt de herinnering levend dat oorlog geen optie is. Niet toen, nu of ooit.

Moge het zo zijn.

Naschrift

Toen ik dit artikel op de diverse social media plaatste, kreeg ik werkelijk een prachtige, bevlogen reactie van een lezer. Dat wij de Tweede Wereldoorlog nooit mogen vergeten vanwege de ongeëvenaarde verschrikkingen die deze oorlog heeft teweeggebracht.

Deze reactie gaf diepgang aan mijn beleving van 4 en 5 mei. Natuurlijk mogen wij de Tweede Wereldoorlog niet wegstoppen in de plooien van onze geschiedenis. Voor mij blijft wel overeind staan dat ik een verrijking mis naar de wereld van nu. Een herdenking voor alle slachtoffers van oorlog, zonder aanziens des persoons, geïnspireerd op dat afschuwwekkende ‘voorbeeld’ van bijna driekwart eeuw geleden.

© 4 mei 2016 | Simone Snakenborg Ritueelbegeleiding